چشمه های آب سمغان

 بعلت بارش برف و باران در منطقه كوهستاني که به علت ناهمواری و داشتن پستی و بلندی های زیاد، كه قسمتي از نزولات را در خود فرو مي برد، دراطراف سمغان 16 چشمه وجود دارد و همگي داراي آبي گوارا هستند:

1- درّه بيگ     2-چشمه ی سياشير    3-محمد صالح     4-زُوَر       5-نَظرگاه   6-چشمه ماري   7-مُروا     8-مالچَه    9 -مَورَك    10-چُك سَنَه     11-نَرَك     12-چشمه گَرِ پهن    13-چشمه كوه سَرك   14-چَر زنگال    15-دِليمون    16-هَسو ( Hasso)   17-بندو

كليه چشمه ها در قسمت شمالي سمغان قرار گرفته اند. از میان اين چشمه ها، سه چشمه سياشير ، هسو و دره بيگ نسبتا به سمغان نزديكند و جهت آب آشاميدني، اهالی ده ازآنها استفاده می کنند. سایر چشمه ها بیشتر در فصل تابستان مورد استفاده باغداران قرار می گیرد.

 نزديكترين چشمه به آبادی، چشمه سياشير است كه سابقاً در هر دقيقه  20 ليتر آب مي داد ولی اینک آب خروجی بسیار کمتر شده است.

دومين چشمه نزديك به سمغان دره بيگ است كه سابقا ن با مَشك و با پاي پياده از اين چشمه آب مي آوردند و امروز مورد استفاده اقلیت دامداران فصلی است.

سومين چشمه بزرگ نزديك به سمغان چشمه هسو است كه در قدیم با جویبار سیمانی و دهه قبل با سیستم لوله کشی فلزی آب آشامیدنی گوارایی را به منبع اصلی بالای آبادی می رساند ولی اینک افراد به صورت گروهی انشعابی باریک و مجزا گرفته و با رنج فراوان ، مشکل کم آبی را با کم توجهی مسئولین می گذرانند.

در پی در خواست مکرر و طولانی مردم و تلاش فعالان و شوراهای چند دوره ، دهیار و فعالان  روستا، سیستم و شبکه جدید لوله کشی آب از محل چاه آب کنار روستای پیر سبز و ملای انبار تامینو در سال 1396 راهاندازی شد تا شاید قصه ی درد و سختی های تهیه آب در سال های گذشته را به حافظه و خاطره مردم خونگرم سمغان بسپارد.

 خدای مهربان و حکیم، یاریگر مردم صادق و زحمت کش روستا باد.

      محدوده و طول و عرض جغرافیایی روستای سمغان:

            عرض جغرافیایی: 29/8 بیست و نه و هشت دهم

             طول جغرافیایی: 51/6 پنجاه و یک و شش دهم

 روستاي سمغان در استان فارس و در 12 كيلومتري شمال غربي قائميه قراردارد. این روستا قدمتی چند هزارساله دارد و از لحاظ تقسیمات ی جزء چنارشاهیجان است ولی مردم سمغان خود را کوهمره ای می دانند. اسم روستای سمغان با احتمال قویتر، سه مغان بوده است. سه مغان بدین معنی است که در زمان های باستان و در دوره ساسانیان سه مُغ زرتشتی  یعنی سه تن از بزرگترین ان زرتشتی (موبد موبدان) در زمان ساسانیان در این روستا زندگی میکرده اند هرچند آثار تاریخی و نمادی ملموس از آن ها نداریم.

بعضی نام قدیم سمغان را سَمَنگان می دانند و به ربط دادن آن به سَمنَگانِ ذکر شده در شاهنامه فردوسی اشاره و علاقه دارند. تا کمتر از20 سال پیش حتی عنوان تابلوی شرکت تعاونی روستایی سمغان، سَمَنگان بود، البته سمنگان مورد نظر رستم که شدیداً مورد تردید و انکار است.

بعضی هم نام های دیگری ذکر کرده اند از جمله صَمغان با توجه به وجود صَمغ درختی فراوان حاصل ازدرختان بادام وحشی گسترده در صحرای سمغان و ورودی روستا.

حتی در اثبات وجه تسمیه سِه مُغان برای سُمغان، مدرک محکم و اطمینان بخشی وجود ندارد. اما جمع بندی ما از بررسی حضور بسیار سنگین و پر رنگ حکومت ساسانی در روستای سمغان، صحرای ملای انبار، باغستان سمغان، کوه سَرَک، سَر کَل و . این علت نام گذاری را از همه قویتر و محتَمل تر می نمایاند.

روستای سمغان به علاوه باغستان ها، کوهستان ها و دشت های آن از شمال شرقی به باغستان دوسيران و نیز دشمن زياري، از جنوب به روستای مُلاي انبار و شهر قائميه، از جنوب شرقي به روستاهاي چِكَك و نودان، از غرب و شمال غربي به گَلگون، خومه زار، هَرَرِز  و بَوان مي رسد.

طبییعت این روستا و اطراف آن تنوع زیادی دارد از جمله كوه ها، تپه ها، صحرا و دشت ها، باغها، مزارع و ده یا آبادی سمغان با خانه های پلکانی و زیبا.

روستای سمغان به دلیل کوهستانی بودن و اهمیت دفاعی که داشته است تا زمان نادر افشار شهر بوده و در لشکر کشی نادر به حاشیه خلیج فارس و جنوب کشور به دلیل سرپیچی حاکمش از دستورهای نادر و عدم همکاری با او  و حتی همکاری با مخالفان نادر، توسط وی به آتش کشیده می شود و بدین دلیل اکثر جمعیت خود را از دست می دهد. آثار چوب های سوخته ی سقف منازل در این آتش سوزی وسیع، در کنده کاری های امروز زمین و خاک روستا برای اهالی بسیار نمایان و شناخته شده است.

جمعیت سمغان در آن زمان حدود 12هزار نفر بوده است و ساختمان ها از شرق تا غرب روستا تقریبا به هم چسبیده و فشرده بودند. اکثر کسانی که از حمله نادر جان سالم به در برده اند به شهرهای سپیدان فارس(اردکان)، بیضا، برازجان، هرمزگان و . کوچ کرده اند. اشتراک های زبانی و فرهنگی این نقاط با سمغان صحت این گفته را تایید می کند. مثلاً در این رابطه بد نیست دقایقی برنامه محلی شبکه هرمزگان را تماشا کنیم.

دهستان سمغان:

به علت قدمت و اهمیت روستا، عنوان دهستان سمغان شامل روستای سمغان، ملای انبار و پیرسبز است.

جهت اطلاعات بیشتر می توانید به کتاب فارسنامه ناصری، کتاب جهانگشای نادری، کتب تاریخی حکومت ساسانی و شهر بیشاپور و . رجوع کنید.

ان شاء الله در مطالب آینده، حقایقی معلوم یا نامعلوم در مورد حضور بسیار سنگین و پر رنگ حکومت ساسانی در روستای سمغان، صحرای ملای انبار، باغستان سمغان، کوه سَرَک، سَر کَل و . بیان خواهیم کرد.

چشمه های آب روستای سمغان

 بعلت بارش برف و باران در منطقه كوهستاني که به علت ناهمواری و داشتن پستی و بلندی های زیاد، كه قسمتي از نزولات را در خود فرو مي برد، دراطراف سمغان 16 چشمه وجود دارد و همگي داراي آبي گوارا هستند:

1- درّه بيگ     2-چشمه ی سياشير    3-محمد صالح     4-زُوَر       5-نَظرگاه   6-چشمه ماري   7-مُروا     8-مالچَه    9 -مَورَك    10-چُك سَنَه     

11-نَرَك     12-چشمه گَرِ پهن    13-چشمه كوه سَرك   14-چَر زنگال   

15-دِليمون    16-هَسو ( Hasso)   17-بندو

كليه چشمه ها در قسمت شمالي سمغان قرار گرفته اند. از میان اين چشمه ها، سه چشمه سياشير ، هسو و دره بيگ نسبتا به سمغان نزديكند و جهت آب آشاميدني، اهالی ده ازآنها استفاده می کنند. سایر چشمه ها بیشتر در فصل تابستان مورد استفاده باغداران قرار می گیرد.

 نزديكترين چشمه به آبادی، چشمه سياشير است كه سابقاً در هر دقيقه  20 ليتر آب مي داد ولی اینک آب خروجی بسیار کمتر شده است.

دومين چشمه نزديك به سمغان دره بيگ نام دارد كه سابقا ن با مَشك و با پاي پياده از اين چشمه آب مي آوردند و امروز مورد استفاده اقلیت دامداران فصلی است.

سومين چشمه بزرگ نزديك به سمغان چشمه هسو است كه در قدیم با جویبار سیمانی و دهه قبل با سیستم لوله کشی فلزی آب آشامیدنی گوارایی را به منبع اصلی بالای آبادی می رساند ولی اینک افراد به صورت گروهی انشعابی باریک و مجزا گرفته و با رنج فراوان ، مشکل کم آبی را با کم توجهی مسئولین می گذرانند.

در پی در خواست مکرر و طولانی مردم و تلاش فعالان و شوراهای چند دوره ، دهیار و فعالان  روستا، سیستم و شبکه جدید لوله کشی آب از محل چاه آب کنار روستای پیر سبز و ملای انبار تامینو در سال 1396 راه اندازی شد تا شاید قصه ی درد و سختی های تهیه آب در سال های گذشته را به حافظه و خاطره مردم خونگرم سمغان بسپارد.

خدای مهربان و حکیم، یاریگرِ مردم صادق و زحمت کش روستا باد.

Somghan

For the administrative subdivision, see Somghan Rural District

Somghan (Persian: سمغان‎; also known as Samqān)^[1] is a village in Somghan Rural District, Central section, Kohchenar County, Fars Province, Iran. At the 2006 census, its population was 2,128, in 414 families.^[2] the raeis adollah the king was fought with nader Shah afshat and defeated, he was powerful and rich, his grand sons live in shiraz that known as hasnzadeh and mohamadi as well. The king has own land with different laws and tax, they have special coins like a different money.

References

1- Somghan can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3082147" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".

2-  "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original(Excel) on 2011-11-11.

آب و هواي دهستان سمغان

از آنجايي كه منطقه سمغان داراي وضعيت خاص جغرافيايي است لذا تنوع آب هوايي درآن مشاهده مي شود. از يك طرف دشت سمغان وجود دارد كه جزء جلگهءچنارشاهيجان است بنابراين داراي آب وهواي گرم وخشك است، زمستاني ملايم دارد كه به ندرت به صفر درجه مي رسد و تابستاني گرم و خشك كه درجه حرارت نزديك به 40 درجهء سانتيگراد دارد و رطوبت نسبي 20 تا 25 درصد، تبخير سالانه دو برابر بيش از بارندگي سالانه است. جريان هاي یا بادهای منطقه دشت سمغان خفيف است.

از اطراف ديگر منطقه كوهستاني سرحد است كه زمستاني سرد با كوه هاي برف گير دارد و زمستان تا حدود 2 متر برف بر ارتفاعات مي نشيند و حتی برخی مواقع درجه سرما به 20 درجه سانتي گراد زير صفر مي رسد ولی تابستاني بسيار ملايم دارد.

روستاي سمغان بين اين دو حد ( یعنی ارتفاعات برفگیر و بسیار سرد زمستانی و دشت و صحرای گرم در تابستان) قرار دارد و ازاين رو داراي آب و هواي معتدل است.

در سمغان بادهاي متنوعي مي وزد كه سمغاني ها يك تقسيم بندي منظم و منطقي از آنها عرضه كرده اند.

1-باد رشته كه از از سمت كوههاي شرقي عمدتاٌ در تابستان مي وزد. سمغانيها براين باورند كه باد نشانه سالي پر باران است.

2-باد پوك كه از شمال مي وزد و چون بر خلاف درختها مي آيد لذا ميوه ها بویژه محصول انجیر دیم را خراب مي كند، بخصوص كه در تابستان مي وزد.

3-باد پاييزكه برگهاي درختان مي ريزد.

4-باد گُل بِشكفت كه در بهار مي وزد و غنچه ها را باز ميكند.

سمغانيها معتقدند كه اگر  باد ابر را به طرف مغرب سمغان ببرد اين ابر داراي باران است اگر بطرف شمال ببرد مي گويند اين ابر باران ندارد.

در صورت خوش بینی، باران از نيمه دوم آبان در سمغان شروع ميشود و تا آخر فصل زمستان ادامه دارد. باران هاي بهاري تا نيمه ارديبهشت ميبارد. از خرداد  تا نيمه ي آبان ماه بارانی  نمي بارد مگر بصورت اتفاقي. در سمغان و باغستان آن، رطوبت هميشه وجود دارد و حد اكثر رطوبت هوا در زمستان و حداقل آن در مرداد ماه ميباشد. با وجود اينكه در منطقه حدوداً شش ماه بارندگي وجود ندارد ولی بواسطه ي رطوبت هوا بيشتر زراعت در اين نواحي ديمي است.

معمولا و بطور میانگین در يك سال در منطقه سمغان جمع باراندگي ساليانه 521 ميليمتر است. سمغاني ها از سه نوع باران نام ميبرند:

نوع اول: باران زمستاني است كه بطور روزانه مي بارید، كمترين مدت دو روز و بيشترين 14 روز بطور مداوم ادامه داشته است (که مربوط به قبل از خشک سالی جدید است). طرز بارش نرم ومداوم است، اما بعضي مواقع بصورت رگبار نيز ميبارد، بطوريكه در شيب روستا سيلاب به راه مي افتد كه به زبان آنها به كُهشور موسوم است.

نوع دوم : باران بهاري است كه سمغاني ها آنرا چِهِل پَسينَك (chel pasinek) (چهل بعد از ظهر) مي نامند، معمولا 10 تا 15 روز بطور غيرمداوم يعني يك ساعت در ميان مي بارید.

نوع سوم: باران غَني ور ( ganivar) كه هر دو سال يكبار ميبارید، معمولا اواخر تابستان و اوايل پاييز در همه جا مي بارید و مدت بارش 2 ساعت بود که امروزه تعداد و مدت آن تغییر کرده است.

بعلت بارش برف و باران در منطقه كوهستاني از يك طرف و نوع كوهها از طرف ديگركه قسمتي از نزولات را در خود فروميبرد و چشمه سارهای گوارا و زیبای فصلی یا دائمی فراوانی پدید آورده است.

جدول آب و هواي تفصيلي منطقه سمغان

موقعیت جغرافیایی روستای سمغان:

عرض جغرافیایی: بیست و نه و هشت دهم 29/8

طول جغرافیایی: پنجاه و یک و شش دهم 51/6

روستاي سمغان در استان فارس و در 12 كيلومتري شمال غربي قائميه قراردارد. این روستا قدمتی چند هزارساله دارد و از لحاظ تقسیمات ی جزء چنارشاهیجان است ولی مردم سمغان خود را کوهمره ای می دانند. اسم روستای سمغان در واقع سمنگان یا سه مغان بوده است. سه مغان بدین معنی است که در زمان های باستان و در دوره ساسانیان سه مغ زرتشتی در این روستا زندگی میکرده اند.

ما خود بیاد داریم تا کمتر از20 سال پیش حتی عنوان تابلوی شرکت تعاونی روستایی سمغان، سمنگان بود، شاید سمنگان مورد نظر رستم که مورد تردید است. بعضی هم نام های دیگری ذکر کرده اند از جمله صمغان با توجه به وجود صمغ درختی فراوان درختان بادام وحشی گسترده در صحرا و ورودی سمغان.

در اثبات این وجه تسمیه ها دلیل محکم و اطمینان بخشی وجود ندارد.

روستای سمغان به علاوه باغستان ها، کوهستان ها و دشت های آن از شمال شرقی به باغستان دوسيران و نیز دشمن زياري، از جنوب به روستای مُلاي انبار و شهر قائميه، از جنوب شرقي به روستاهاي چِكَك ونودان، از غرب و شمال غربي به گَلگون، خومه زار، هَرَرِز  و بَوان مي رسد.

طبییعت این روستا و اطراف آن تنوع زیادی دارد از جمله كوه ها، تپه ها، صحرا و دشت ها، باغها، مزارع و ده یا آبادی سمغان با خانه های پلکانی.

دهستان سمغان: به علت قدمت، اهمیت و این روستا، عنوان دهستان سمغان  شامل روستای سمغان، ملای انبار و پیرسبز است.

روستای سمغان به دلیل کوهستانی بودن و اهمیت دفاعی که داشته است تا زمان نادر افشار شهر بوده و در لشکر کشی نادر به حاشیه خلیج فارس و جنوب کشور به دلیل سرپیچی حاکمش از دستورهای نادر و عدم همکاری با او  و حتی همکاری با مخالفان نادر، توسط وی به آتش کشیده می شود و بدین دلیل اکثر جمعیت خود را از دست می دهد. آثار چوب های سوخته سقف منازل در این آتش سوزی در کنده کاری های امروز زمین و خاک روستا بسیار نمایان است.

جمعیت سمغان در آن زمان حدود 12هزار نفر بوده است و ساختمان ها از شرق تا غرب روستا تقریبا به هم چسبیده و فشرده بودند. اکثر کسانی که از حمله نادر جان سالم به در برده اند به شهرهای سپیدان(اردکان)، بیضا و مزری در برازجان کوچ کرده اند. اشتراک های زبانی و فرهنگی این نقاط با سمغان صحت این گفته را تایید می کند.

جهت اطلاعات بیشتر می توانید به کتاب فارسنامه ناصری و . رجوع کنید.